8. Sınıf İnkılap Tarihi Atatürkçülük ve Çağdaşlaşan Türkiye 4. Ünite Test 1

Soru 1
“Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir. Türk milleti kendi geleceğine kendisi karar verecektir….”

Atatürk’ün bu sözü hangi ilkesiyle ilgilidir?

A) Cumhuriyetçilik
B) Milliyetçilik
C) Laiklik
D) Devletçilik Atatürk’ün “Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir. Türk milleti kendi geleceğine kendisi karar verecektir.” sözü, halkın yönetimde doğrudan söz sahibi olmasını vurgulamaktadır. Bu ilke, halkın egemenliğine dayanan bir yönetim anlayışını ifade eden Cumhuriyetçilik ile ilgilidir. Cumhuriyetçilik ilkesi, yönetme yetkisinin halka ait olduğunu ve halkın seçimler yoluyla kendi yöneticilerini belirlemesi gerektiğini savunur.
Doğru Cevap A ABCD

Soru 2
“Atatürkçülük” ya da “Atatürkçü Düşünce Sistemi” olarak adlandırılan ve temel ilkeleri Mustafa Kemal Atatürk tarafından belirlenen esaslar; devlet hayatına, düşünce hayatına, ekonomik hayata, toplumun temel kurumlarına yönelik gerçekçi fikirler ve ilkeler şeklinde tanımlanabilir.
Verilen bilgilere göre, Atatürkçülüğün amaç ve nitelikleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Gerçekçiliği esas almıştır.
B) Yayılmacı bir anlayışa sahiptir.
C) Temel ilkeleri Mustafa Kemal tarafından belirlenmiştir.
D) Devletin ve toplumun her alanda ilerlemesini amaçlamıştır. Atatürkçülüğün temel nitelikleri arasında gerçekçilik, devletin ve toplumun her alanda ilerlemesi ve Mustafa Kemal Atatürk tarafından belirlenen ilkeler bulunur. Ancak Atatürkçülük yayılmacı bir anlayışa sahip değildir. Türkiye’nin bağımsızlığına ve millî sınırlarına saygıyı esas alır.
Bu nedenle 'B' seçeneğinde verilen yayılmacı anlayış Atatürkçülüğün amaçlarıyla örtüşmez.
Doğru Cevap B ABCD

Soru 3
Cumhuriyetçilik, milliyetçilik, halkçılık, devletçilik, laiklik ve inkılapçılık Atatürk’ün temel ilkeleridir. Ancak cumhuriyetçilik olmazsa halkçılık, inkılapçılık ve laiklik ilkesi de uygulanamaz.
Bu metinden Atatürk ilkeleriyle ilgili aşağıdakilerden hangisi vurgulanmıştır?

A) Millî kültüre dayandıkları
B) Uygulanabilir olmadıkları
C) Evrensel oldukları
D) Birbirlerine bağlı oldukları Metinde, Cumhuriyetçilik ilkesinin diğer bazı ilkelerle doğrudan bağlantılı olduğu ifade edilmektedir. Cumhuriyet olmadan halkçılık, inkılapçılık ve laiklik ilkelerinin uygulanamayacağı belirtilmiştir. Bu durum, Atatürk ilkelerinin bir bütün olarak ele alınması gerektiğini ve birbirleriyle ilişkili olduğunu göstermektedir.
Doğru Cevap D ABCD

Soru 4
Soyadı Kanunu’nun kabul edilmesinde aşağıdakilerden hangisinin etkili olduğu söylenemez?

A) Resmi ve sosyal yaşamdaki karışıklıkları önlemek
B) Toplumsal hayatta kadın erkek eşitliğini sağlamak.
C) İnsanları çeşitli özelliklerine göre sınıflandıran anlayışı sona erdirmek
D) Çağdaşlaşma yolunda adım atmak Soyadı Kanunu’nun kabul edilme nedenleri arasında, resmi ve sosyal yaşamdaki karışıklıkları önlemek, çağdaşlaşmak ve bireyleri sınıflara ayıran anlayışı sona erdirmek yer alır. Ancak bu kanun, kadın erkek eşitliğini sağlamak amacıyla değil, kimlik düzenini sağlamak için çıkarılmıştır.
Doğru Cevap B ABCD

Soru 5
“Atatürkçü düşünce sistemi, halkçı bir düşünce sistemidir.” diyen bir kişi, bu tezine aşağıdakilerden hangisini kanıt olarak gösterebilir?

A) Milletin ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olmasını
B) Demokratik nitelik taşımasını
C) Çağdaşlaşma hedefi taşımasını
D) Laik bir yapıya sahip olmasını Atatürkçü düşünce sisteminin halkçı bir yapıya sahip olduğunu savunan biri, bunun kanıtı olarak halkın ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olması ilkesini gösterebilir. Halkçılık ilkesi, toplumun tüm kesimlerinin eşit haklara sahip olmasını ve halkın refahının ön planda tutulmasını öngörür.
Doğru Cevap A ABCD

Soru 6
“Hayatta gerçek yol gösterici ilimdir. Türk milletinin yürümekte olduğu ilerleme, uygarlık yolunda elinde ve kafasında tuttuğu meşale pozitif ilimdir.”
Atatürk’ün bu sözü aşağıdaki ilkelerden hangisiyle ilişkilendirilebilir?

A) Devletçilik
B) Cumhuriyetçilik
C) Laiklik
D) Halkçılık Atatürk’ün bilim ve aklın yol gösterici olması gerektiğini belirten bu sözü, dinî inançların değil bilimin esas alınmasını ifade eder. Bu anlayış, devlet yönetiminin akıl ve bilim çerçevesinde şekillenmesini öngören Laiklik ilkesiyle ilgilidir.
Doğru Cevap C ABCD

Soru 7
“Bu ifade sözle olursa şiir, nağme ile olursa musiki, resim ile olursa ressamlık, oyma ile olursa heykeltıraşlık, bina ile olursa mimarlık olur.”
Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde Mustafa Kemal’in tanımını yaptığı kavramdan bahsedilmiştir?

A) Fikirler ve inkılaplar, sanatla yayılır.
B) Yurt toprağı! Sana her şey feda olsun.
C) Gençliğe, ilim ve irfanın müspet fikirlerini veriniz.
D) Ekonomi demek, her şey demektir. Mustafa Kemal’in bu sözü sanatın farklı dallarını tanımlamaktadır. Sanatın farklı yollarla ifade edilebileceğini vurgulamaktadır. Bu doğrultuda en uygun seçenek 'Fikirler ve inkılaplar, sanatla yayılır.' ifadesidir.
Doğru Cevap A ABCD

Soru 8
Osmanlı’da padişah, saltanat yetkisi ile siyasi lider olduğu gibi halifelik yetkisi ile de dinî liderdi. Buna göre saltanat sistemi ile ilgili;
I. Laiklik ilkesine aykırıdır.
II. Kişi egemenliği ön plandadır.
III. Demokratik yönetim anlayışına terstir.
IV. Sosyal devlet anlayışına aykırı bir sistemdir.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

A) I ve III
B) II ve IV
C) III ve IV
D) I, II ve III Saltanat sistemi, egemenliğin halka değil bir kişiye ait olduğu yönetim anlayışıdır. Bu sistem demokratik ve laik bir yönetim anlayışına terstir. Ayrıca kişi egemenliği ön plandadır. Bu doğrultuda I, II ve III. yargılara ulaşılabilir.
Doğru Cevap D ABCD

Soru 9
Atatürk yaptığı yeniliklerle Türkiye Cumhuriyeti’nin aklın ve bilimin öncülüğünde ilerlemesini istemiştir. Modern ve yeni kurumlar kurarak ülkemizi muasır medeniyetler seviyesine çıkarmayı hedeflemiştir. Sosyal, siyasi, ekonomik, sağlık, eğitim vb. birçok alanda çalışmalar yapılmasına öncülük etmiştir. Verilen açıklamaya göre İnkılap sürecinin;
I. Çok yönlülük
II. Çağdaşlaşma
III. Akılcılık ve bilimsellik
özelliklerinden hangilerine vurgu yapılmıştır?

A) I ve II
B) I ve III
C) II ve III
D) I, II ve III Verilen bilgiler doğrultusunda inkılap sürecinin çok yönlülüğüne, çağdaşlaşma hedeflerine ve akılcılık ile bilimselliğe vurgu yapıldığı görülmektedir. Bu nedenle 'D' seçeneğinde yer alan tüm özelliklere ulaşılabilir.
Doğru Cevap D ABCD

Soru 10
Aşağıdakilerden hangisi Atatürk Dönemi’nde sanayinin gelişmesi için yapılan çalışmalardan biri değildir?

A) Sümerbank’ın kurulması
B) Teşvik-i Sanayi Kanunu’nun kabul edilmesi
C) Aşar vergisinin kaldırılması
D) I. Beş Yıllık Kalkınma Planı’nın uygulanması Sümerbank’ın kurulması, Teşvik-i Sanayi Kanunu ve I. Beş Yıllık Kalkınma Planı sanayinin gelişmesini hedefleyen çalışmalardır. Ancak 'Aşar vergisinin kaldırılması', daha çok tarım sektörünü ilgilendiren bir uygulamadır ve sanayinin gelişmesi için yapılan doğrudan bir çalışma değildir.
Doğru Cevap C ABCD

Soru 11
“Bizim görüşümüz – ki halkçılıktır – kuvvetin, kudretin, egemenliğin, idarenin doğrudan doğruya halka verilmesidir, halkın elinde bulundurulmasıdır. Yine şüphe yok ki bu, dünyanın en kuvvetli bir esası, bir ilkesidir.”

Atatürk, bu sözlerinde halkçılık ilkesini aşağıdakilerin hangisiyle ilişkilendirmektedir?

A) Millî bağımsızlık
B) Millî egemenlik
C) Kültürel değerlere sahip çıkma
D) İnkılaplara sahip çıkma Atatürk’ün bu sözünde halkın yönetimde doğrudan söz sahibi olması gerektiği vurgulanmaktadır. Bu durum, halkın yönetime katılımını esas alan Millî egemenlik anlayışıyla ilgilidir.
Doğru Cevap B ABCD

Soru 12
• Teşvik-i Sanayi Kanunu çıkartıldı.
• Maden Tetkik Arama Enstitüsü açıldı.
• Türkiye İş Bankası kuruldu.
Yukarıda verilen inkılaplar hangi Atatürk ilkesi doğrultusunda yapılmıştır?

A) Laiklik
B) Milliyetçilik
C) Devletçilik
D) Cumhuriyetçilik Teşvik-i Sanayi Kanunu, Maden Tetkik Arama Enstitüsü ve Türkiye İş Bankası’nın kurulması, ekonomik gelişimi sağlamak amacıyla yapılan devletçi politikaların bir parçasıdır. Bu nedenle Devletçilik ilkesiyle ilgilidir.
Doğru Cevap C ABCD

Soru 13
Bizim gözümüzde çiftçi, çoban, amele, tüccar, sanatkâr, doktor, kısacası herhangi bir sosyal kurumda çalışan bir vatandaşın hak, menfaat ve hürriyeti eşittir.
Atatürk’ün bu sözünden hareketle yeni Türk devletinin ekonomik kalkınma politikası ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Yabancı yatırımları özendirdiği
B) Yerli sermayeyi ön plana çıkardığı
C) Toplumun tüm kesimlerini kucakladığı
D) Toprağa dayalı bir sistemi benimsediği Atatürk’ün bu sözü, yeni Türk devletinin ekonomik kalkınma politikasının toplumun tüm kesimlerini kucakladığını vurgular. Bu sözünde, çiftçiden doktora kadar her kesimden vatandaşın hak, menfaat ve hürriyetinin eşit olduğu belirtiliyor.
Bu yaklaşım, ekonomik kalkınmanın sadece belirli bir kesime değil, tüm topluma yönelik olduğunu gösterir.
Doğru Cevap C ABCD

Soru 14
Halifeliğin kaldırıldığı gün olan 3 Mart 1924 tarihinde Şeriye ve Evkâf Vekâleti de kaldırılarak bütün vakıfların millete geçmesi ve ona göre yönetilmesi sağlanmıştır. Ayrıca din ve devletin birbirinden ayrılması ve halkın dinî ihtiyaçlarının karşılanması amaçlanmıştır. Şeriye ve Evkâf Vekâleti kaldırılarak yerine Diyanet İşleri Başkanlığı ve Vakıflar Genel Müdürlüğü kurulmuştur.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Vakıflar, Diyanet teşkilatına bağlanmıştır.
B) Din işlerinin siyasetten ayrılması hedeflenmiştir.
C) Laik yönetim anlayışı pekiştirilmiştir.
D) Devlet kurumları yeniden düzenlenmiştir. Vakıflar, Diyanet teşkilatına değil, Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne bağlanmıştır.
Doğru Cevap A ABCD

Soru 15
• Ham maddesi yurt içinde yetişen veya yetiştirilebilen sanayi dalları kurulmalıdır.
• El işçiliğinden ve küçük imalattan fabrikaya veya büyük işletmeye geçilmelidir.

İzmir İktisat Kongresi’nde alınan bu kararlarla aşağıdakilerden hangisinin amaçlandığı söylenebilir?

A) Yabancı yatırımcıyı ülkeye çekme
B) Milli ekonomiyi güçlendirme
C) İhracat gelirlerini artırma
D) İthal malların kullanımını artırma İzmir İktisat Kongresi kararları, Türkiye’nin ekonomik bağımsızlığını kazanmasını ve yerli üretimi desteklemeyi amaçlamaktadır. Bu doğrultuda 'B' seçeneğindeki millî ekonomiyi güçlendirme amacı öne çıkmaktadır.
Doğru Cevap B ABCD

Soru 16
Cumhuriyet’in ilk yıllarında trahom, verem, sıtma, frengi, çiçek, tifüs, veba ve kolera gibi bulaşıcı hastalıklar çok sayıda insanın ölümüne yol açmıştır. Bakanlık, bu hastalıklarla mücadele etmek için bazı tedbirler almıştır. Bu amaçla dispanserler, sanatoryumlar ve numune hastaneleri gibi kurumlar açılmıştır. Ayrıca bu hastalıklarla daha etkili mücadele edebilmek için seyyar tabiplikler kurulmuştur. Bu tabiplikler, köylerde bulaşıcı hastalıklara yakalanmış vatandaşları bulundukları yerde muayene ve tedavi etmişlerdir.
Verilen bilgiler değerlendirildiğinde aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

A) Sağlık bilgisi eğitim programlarına dâhil edilmiştir.
B) Hastalıkların tedavisi için yeni kurumlar açılmıştır.
C) Sağlık hizmetleri kırsal alanlara da ulaştırılmıştır.
D) Bulaşıcı hastalıklar halk sağlığını tehdit etmiştir. Verilen bilgiler ışığında sağlık kurumlarının açıldığı, kırsal kesimlere sağlık hizmetleri götürüldüğü ve bulaşıcı hastalıkların ciddi bir tehdit oluşturduğu anlaşılmaktadır.
Ancak sağlık bilgisinin eğitim programlarına dahil edildiğine dair bir bilgi verilmemiştir.
Doğru Cevap A ABCD

Soru 17
Cumhuriyetçilik, devlet yönetiminde millî egemenliği ve millî iradeyi esas alan Atatürk ilkesidir. Bu ilkenin yönetim biçimi ve siyasi rejim olarak ifadesi cumhuriyettir.

Buna göre Atatürk’ün hangi sözü cumhuriyetçilik ilkesi bağlamında değerlendirilemez?

A) Milletin saltanat ve hâkimiyet makamı yalnız ve ancak Türkiye Büyük Millet Meclisidir.
B) Ben milletimin en büyük ve ecdadımın en kıymetli mirası olan istiklal aşkı ile dolu bir insanım.
C) Artık hükûmet ile millet arasında geçmişteki ayrılık kalmamıştır. Hükûmet millet; millet hükûmettir.
D) Efendiler; bu isim gereği bütün dünya bilmelidir ki artık Türkiye halkı hâkimiyetini hiçbir kişi ve makama veremez. B seçeneğindeki sözü, Atatürk’ün bağımsızlık ve özgürlük duygusunu ifade eder. İstiklal aşkı, millî egemenliğin temelini oluştursa da, doğrudan cumhuriyetçilik ilkesinin yönetim biçimi ve siyasi rejim yönünü vurgulamaz.
Bu nedenle, diğer seçeneklere göre cumhuriyetçilik ilkesi bağlamında daha dolaylı bir ilişki içerir.

Diğer seçenekleri inceleyelim.
A) Milletin saltanat ve hâkimiyet makamı yalnız ve ancak Türkiye Büyük Millet Meclisidir:
Bu söz, millî egemenliğin ve iradenin temsil edildiği yerin Türkiye Büyük Millet Meclisi olduğunu vurgular. Dolayısıyla cumhuriyetçilik ilkesiyle doğrudan ilişkilidir.
C) Artık hükûmet ile millet arasında geçmişteki ayrılık kalmamıştır. Hükûmet millet; millet hükûmettir:
Bu söz, milletin kendi kendini yönettiği, halkın iradesinin yönetimde etkili olduğu bir cumhuriyet anlayışını yansıtır.
D) Efendiler; bu isim gereği bütün dünya bilmelidir ki artık Türkiye halkı hâkimiyetini hiçbir kişi ve makama veremez:
Bu söz, millî egemenliğin kayıtsız şartsız millete ait olduğunu ve hiçbir kişi veya zümrenin bu egemenliği elinde tutamayacağını ifade eder.
Doğru Cevap B ABCD

Soru 18
Tanım: Laiklik, din ve devlet işlerinin birbirinden ayrı olması demektir.
Durum: TBMM, 1 Kasım 1922’de aldığı bir kararla saltanat ve hilafet makamını birbirinden ayırmış, saltanatı kaldırmıştır. Daha sonra 3 Mart 1924 tarihinde halifeliği kaldırmıştır. Bu tanım ve durumdan hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

A) Laik devlet düzenine geçiş için ortam hazırlanmıştır.
B) Halifelikten önce saltanat kaldırılmıştır.
C) Toplumsal haklar genişletilmiştir.
D) Ulusal egemenlik güçlendirilmiştir. Tanım ve verilen bilgiler incelendiğinde laik devlet anlayışına geçiş, ulusal egemenliğin güçlendirilmesi ve saltanatın hilafetten önce kaldırıldığı anlaşılmaktadır.
Ancak, metinde toplumsal hakların genişletildiğine dair doğrudan bir bilgi bulunmamaktadır. Saltanat ve halifeliğin kaldırılması, laiklik ilkesi doğrultusunda atılmış adımlardır, ancak doğrudan toplumsal hakların genişletilmesiyle ilgili bir bilgi içermez.
Doğru Cevap C ABCD

Soru 19
• Medeni Kanunun kabulü
• Misakı İktisadi Kararlarının alınması
• Millet Mekteplerinin açılması
Verilen inkılaplar ile aşağıdaki seçeneklerin hangisi arasında bir ilişki kurulamaz?

A) Kadın erkek eşitliği sağlanmaya çalışılmıştır.
B) Yeni Türk Harflerini herkesin öğrenmesi hedeflenmiştir.
C) Milli ekonominin temelleri atılmıştır.
D) Eğitim birliği sağlanmaya çalışılmıştır. Verilen inkılapları inceleyelim:
• Medeni Kanun: Kadın ve erkek eşitliği sağlanmaya çalışılmıştır.
• Misakı İktisadi Kararları: Millî ekonominin temelleri atılmıştır.
• Millet Mektepleri: Yeni Türk harflerini öğretmek amacıyla açılmıştır ve eğitim alanında bir reformdur.

Bu inkılapların ortak noktası, toplumsal ve ekonomik hayatta ilerlemeyi sağlamaktır.
Ancak verilen seçenekler arasında 'D' seçeneğinde belirtilen eğitim birliğiyle (Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile ilgili) doğrudan bir ilişki bulunmamaktadır.
Millet Mektepleri okuma yazma oranını artırmayı amaçlamış ancak eğitim sisteminin birleştirilmesiyle ilgili doğrudan bir bağlantı kurmamıştır.
Eğitim birliği, Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile sağlanmıştır.
Doğru Cevap D ABCD

Soru 20
I. Tevhid-i Tedrisat Kanunu
II. Halifeliğin kaldırılması
III. Ankara’nın başkent olması
IV. Saltanatın kaldırılması
Yukarıda verilenlerden kaç tanesi siyasi alanda yapılan yeniliklerdendir?

A) 1     B) 2     C) 3     D) 4 Soruda verilen yenilikleri inceleyelim:

• Tevhid-i Tedrisat Kanunu (Öğretim Birliği Kanunu): Eğitim alanında yapılan bir reformdur ve doğrudan siyasi bir yenilik değildir.
• Halifeliğin kaldırılması: Devlet yönetiminde dinî yetkinin sona erdirilmesiyle ilgilidir ve siyasi bir yeniliktir.
• Ankara’nın başkent olması: Yönetim merkezinin belirlenmesiyle ilgili olduğu için siyasi bir yeniliktir.
• Saltanatın kaldırılması: Egemenliğin millete geçmesini sağladığı için siyasi bir yeniliktir.
Bu değerlendirmeye göre, verilen dört maddeden üçü siyasi yeniliktir.
Doğru Cevap C ABCD