8. Sınıf İnkılap Tarihi 6. Ünite: Atatürk Dönemi Türk Dış Politikası Çözümlü Test 1

Soru 1
Aşağıdakilerden hangisi Atatürk dönemi dış politika esaslarına uygun değildir?

A) Hukuka uygunluk
B) Bağımlılık
C) Millîlik
D) Barışçılık Atatürk dönemi dış politikasında temel ilke, tam bağımsızlık ve barış içinde yaşama arzusudur. Bu anlayış doğrultusunda izlenen dış politika esasları arasında “hukuka uygunluk”, “millîlik” ve “barışçılık” gibi kavramlar yer alır.
Ancak ‘bağımlılık’ ilkesi, bu anlayışla tamamen çelişmektedir. Atatürk, Türkiye’nin dış ilişkilerde kendi kararlarını alan, başka ülkelere bağımlı olmayan, özgür bir devlet olmasını hedeflemiştir. Dolayısıyla “bağımlılık” ilkesi Atatürk dönemi dış politika esaslarına uygun değildir.
Doğru Cevap B ABCD

Soru 2
Lozan Barış Konferansı'nda bazı konular Türkiye’nin isteği doğrultusunda çözüme kavuşurken, bazı konular Türkiye’nin aleyhine çözümlenmiş, bazı konuların çözüme kavuşması ise sonraya bırakılmıştır.
Lozan Konferansı'nda Türkiye’nin isteği doğrultusunda çözülemeyen sorunlardan hangisi Atatürk'ün ölümünden sonra Türkiye'nin isteği doğrultusunda çözülmüştür?

A) Musul sorunu
B) Yabancı okullar
C) Hatay sorunu
D) Kapitülasyonlar Lozan Konferansı'nda bazı konular hemen çözüme kavuşturulurken bazıları daha sonraya bırakılmıştır. Hatay sorunu bu kapsamda Lozan’da çözülememiştir. Ancak Atatürk döneminin sonlarına doğru Hatay meselesine önem verilmiş ve Atatürk’ün ölümünden sonra 1939 yılında Hatay, Türkiye’ye katılmıştır. Bu durum, Türkiye’nin barışçıl yollarla çözüm arayışının sonucudur.
Musul sorunu ise İngiltere ile anlaşmazlık nedeniyle Türkiye’nin aleyhine sonuçlanmıştır ve bugüne kadar da çözülmemiştir.
Kapitülasyonlar ve yabancı okullar ise Lozan’da Türkiye’nin lehine çözümlenmiştir.
Bu nedenle Atatürk’ün ölümünden sonra Türkiye'nin isteği doğrultusunda çözülen sorun Hatay sorunudur.
Doğru Cevap C ABCD

Soru 3
Aşağıdaki devletlerden hangisi Balkan Antantı’na katılmamıştır?

A) Bulgaristan
B) Yugoslavya
C) Yunanistan
D) Türkiye 1934 yılında Türkiye, Yunanistan, Yugoslavya ve Romanya arasında kurulan Balkan Antantı, Balkanlar’da barışı sağlamak ve bölgesel güvenliği artırmak amacıyla oluşturulmuştur. Ancak Bulgaristan, bu dönemde revizyonist politika izlediği ve anlaşmazlık yaşadığı için bu ittifaka katılmamıştır. Diğer ülkeler antantın kurucu üyeleri arasındadır.
Doğru Cevap A ABCD

Soru 4
Atatürk’ün “Yurtta Sulh, Cihanda Sulh” sözü aşağıda verilen dış politika ilkelerinden hangisiyle ilgilidir?

A) Millî menfaatler
B) Akılcılık
C) Gerçekçilik
D) Barışçılık Atatürk’ün “Yurtta sulh, cihanda sulh” sözü, hem iç hem de dış politikada barışçı bir yaklaşımı esas aldığını gösterir. Türkiye’nin savaşlara karşı temkinli yaklaşımı ve sorunları diplomatik yollarla çözme isteği bu anlayışın sonucudur. Bu söz, doğrudan barışçılık ilkesinin bir ifadesidir. Atatürk, savaşın kaçınılmaz olmadığı sürece bir çözüm aracı olmadığını belirtmiştir.
Doğru Cevap D ABCD

Soru 5
Türkiye’nin uluslararası sorunların çözümünde takip ettiği barışçıl dış politika, dünya devletlerinin takdirini toplamıştı.
Buna göre Türkiye’nin,
I. Dış borçlar sorunu
II. Musul sorunu
III. Hatay’ın anavatana katılması
gelişmelerinden hangilerini barışçıl yöntemlerle çözüme kavuşturduğu söylenebilir?

A) Yalnız I
B) l ve lI
C) II ve IIl
D) I, II ve lII Dış borçlar sorunu, Lozan’da gündeme gelmiş ve diplomatik yollarla çözülmüştür. Hatay’ın Türkiye’ye katılması ise Fransa ile yapılan görüşmeler sonucu 1939’da barışçıl bir şekilde gerçekleşmiştir. Ancak Musul sorunu, İngiltere’nin baskısı ve Şeyh Sait isyanı gibi iç sorunların etkisiyle Türkiye’nin istediği gibi çözülememiş ve sorun İngiltere lehine sonuçlanmıştır. Bu yüzden yalnız I ve III numaralı gelişmeler barışçıl yollarla çözülmüştür.Türkiye, I. Dış borçlar sorununu Lozan’da diplomatik yollarla çözerek barışçıl bir yöntem izlemiştir.
II. Musul sorunu her ne kadar Türkiye’nin aleyhine sonuçlansa da, askeri müdahale yerine diplomatik çözüm tercih edildiği için barışçıl bir yöntem kullanılmıştır.
III. Hatay ise Fransa ile yapılan görüşmeler sonucunda, savaşmadan Türkiye’ye katılmıştır. Bu da tamamen barışçıl bir süreçtir.
Bu nedenle üç gelişme de barışçıl yollarla çözülmeye çalışılmıştır.
Doğru Cevap D ABCD

Soru 6
Aşağıdakilerden hangisi Atatürk’ün dış politikada adım atarken bağlı kaldığı ilkelerden biri değildir?

A) Milletlerarası ilişkilerde dış ülkelerin isteklerine öncelik vermek
B) Diplomaside bilim ve teknolojiyi rehber edinmek
C) Dış politikayı yürütürken her zaman millî menfaatleri esas almak
D) Gerçekleştirilemeyecek emeller peşinde koşmamak Atatürk’ün dış politikasında millî menfaatler ön planda tutulmuş, gerçekçilik esas alınmış ve bilim ve akla dayalı yaklaşımlar tercih edilmiştir. Ancak ‘diğer ülkelerin isteklerine öncelik verilmesi’, Türkiye’nin bağımsız dış politika anlayışıyla çelişir. Atatürk, dış politikasını başka devletlerin taleplerine göre değil, Türkiye’nin çıkarlarına göre şekillendirmiştir.
Doğru Cevap A ABCD

Soru 7
“Harp zaruri ve hayati olmalı... Öldüreceğiz diyene karşı ölmeyeceğiz diye harbe girebiliriz. Lakin hayat-ı millet (milletin hayatı) tehlikeye maruz kalmayınca (uğramayınca) harp bir cinayettir...”
Buna göre Mustafa Kemal’in dış ilişkilerde hangi ilkeyi esas aldığı söylenebilir?

A) Gerçekçilik
B) Tam bağımsızlık
C) Barışçılık
D) Bilimsellik Mustafa Kemal’in bu sözü, savaşın ancak kaçınılmaz olduğunda, yani milletin varlığı tehdit altına girdiğinde bir seçenek olması gerektiğini vurgular. Bu yaklaşım, barışçılık ilkesine dayanır. Atatürk, gereksiz savaşları bir ‘cinayet’ olarak tanımlamış ve diplomatik yollarla çözüm arayışını ön planda tutmuştur. Dolayısıyla burada esas alınan ilke barışçılıktır.
Doğru Cevap C ABCD

Soru 8
II. Dünya Savaşı’nda hangi devletlerin saldırgan tutumları “Balkan Antantı” ve “Sadabat Paktı”nın kurulmasına sebep olmuştur?

A) Almanya – Romanya
B) Rusya – Romanya
C) Almanya – Rusya
D) Almanya – İtalya II. Dünya Savaşı öncesinde Almanya ve İtalya’nın yayılmacı ve saldırgan politikaları, birçok ülkeyi tehdit etmiştir. Bu tehdit karşısında Türkiye, bölgesel güvenliği sağlamak için Balkan Antantı ve Sadabat Paktı gibi ittifaklara yönelmiştir. Bu paktlar, Almanya ve İtalya’nın bölge üzerindeki etkisini sınırlamak için oluşturulmuştur. Dolayısıyla saldırgan tutumları bu ittifakların kurulmasına neden olan devletler Almanya ve İtalya’dır.
Doğru Cevap D ABCD

Soru 9
Musul sorununun görüşüldüğü günlerde Doğu’da İngilizler tarafından desteklenen Şeyh Sait isyanı çıkmıştır. Bu isyan Türk ordusunun yıpranmasına neden olmuştur. Bundan dolayı Türkiye, Musul’un İngiliz mandasındaki Irak’a bırakılmasını kabul etmiştir.
Buna göre Türkiye’nin dış politikada aşağıdaki esaslardan hangisine göre hareket ettiği söylenebilir?

A) Tam bağımsızlık
B) Gerçekçilik
C) Mütekabiliyet
D) Dünya kamuoyunu dikkate alma Musul sorunu görüşülürken çıkan Şeyh Sait isyanı, Türkiye’yi iç sorunlarla meşgul etmiş ve bu durum İngilizlerin elini güçlendirmiştir. Türkiye, şartları değerlendirerek Musul’un Irak’a bırakılmasını kabul etmiştir. Bu karar, duygusal ya da ideolojik değil, gerçekçi bir yaklaşımla alınmıştır. Atatürk’ün dış politikadaki temel ilkelerinden biri de ulaşılması mümkün hedeflere yönelmek ve mevcut durumu gerçekçi şekilde değerlendirmektir.
Doğru Cevap B ABCD

Soru 10
Aşağıdakilerden hangisi Lozan Antlaşması sonrası Türk dış politikasının temel ilkeleri arasında gösterilemez?

A) Diğer devletlerin iç işlerine karışılması
B) Uluslararası barışa katkıda bulunulması
C) İç işlerimize karışılmasının engellenmesi
D) Bağımsızlığımıza saygı duyan devletlerle ilişkilerin geliştirilmesi Lozan sonrası Türk dış politikası; barış, bağımsızlık ve karşılıklı saygı esaslarına dayanmıştır. Türkiye, diğer ülkelerin iç işlerine karışmama ilkesine de bağlı kalmıştır. Ancak “diğer devletlerin iç işlerine karışılması”, bu anlayışla çelişir ve dış politikanın temel ilkeleri arasında yer almaz.
Doğru Cevap A ABCD

Soru 11
Nüfus mübadelesine göre İstanbul’da bulunan Rumlar ile Batı Trakya’da yaşayan Türk nüfusu hariç Türk ve Rum nüfusunun karşılıklı olarak değiştirilmesine karar verilmiştir.
Bu nüfus değişimi hangi ülkeler arasında gerçekleşmiştir?

A) Türkiye – Romanya
B) Türkiye – Yunanistan
C) Türkiye – Almanya
D) Türkiye – Bulgaristan Lozan Antlaşması sonrasında yapılan nüfus mübadelesi, Türkiye ile Yunanistan arasında gerçekleşmiştir. Bu anlaşmaya göre İstanbul’daki Rumlar ve Batı Trakya’daki Türkler hariç olmak üzere karşılıklı olarak nüfus değişimi yapılmıştır. Bu uygulamanın amacı, iki ülke arasındaki etnik sorunları azaltmak ve sosyal dengeyi sağlamaktı. Diğer şıklarda yer alan ülkeler bu mübadeleye dahil değildir.
Doğru Cevap B ABCD

Soru 12
Türkiye’nin Balkanlar’daki öncelikli hedefi bölgedeki barış ve istikrarı devam ettirmektir. Bu nedenle Türkiye’nin bölge ülkeleriyle ilişkileri iyi düzeyde olmuştur. Ancak Yunanistan ile zaman zaman sorunlar yaşanmaktadır.
Aşağıdakilerden hangisi Yunanistan ile Türkiye arasında yaşanan sorunlardan biri değildir?

A) Kıta sahanlığı
B) Hava sahası
C) Kıbrıs
D) Boğazların kullanım hakkı Türkiye ile Yunanistan arasında tarih boyunca birçok sorun yaşanmıştır. Kıbrıs meselesi, kıta sahanlığı, hava sahası gibi konular bu sorunların başında gelir. Ancak boğazların kullanım hakkı konusu, Türkiye’nin uluslararası alanda diğer büyük devletlerle yürüttüğü bir mesele olup, doğrudan Yunanistan’la ilgili değildir. Bu nedenle bu seçenek Türkiye-Yunanistan arasında yaşanan sorunlardan biri değildir.
Doğru Cevap D ABCD

Soru 13
“Boğazlar Komisyonu kaldırılarak Boğazların denetimi Türkiye’ye bırakılmıştır.”
Bu madde aşağıdaki hangi antlaşmada yer almaktadır?

A) Lozan Barış Antlaşması
B) Ankara Antlaşması
C) Montrö Sözleşmesi
D) Mudanya Mütarekesi Boğazların yönetimi ve denetimiyle ilgili olarak Türkiye’nin lehine büyük bir gelişme Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile sağlanmıştır. 1936 yılında imzalanan bu sözleşme ile Boğazlar Komisyonu kaldırılmış ve Boğazların kontrolü Türkiye’ye bırakılmıştır. Bu gelişme, Türkiye’nin egemenlik hakları açısından çok önemli bir adımdır. Lozan’da ise Boğazlar Komisyonu varlığını sürdürmüştür.
Doğru Cevap C ABCD

Soru 14
Türkiye Cumhuriyeti Devleti yabancı okullar sorununu iç sorun olarak kabul etmiştir. Bu sorunun başka devletlerle görüşülmesini reddetmiştir.
Bu durum, Türkiye Cumhuriyeti’nin aşağıdaki konulardan hangisindeki kararlılığını göstermektedir?

A) Bağımsızlık
B) Laiklik
C) Devletler arası eşitlik
D) Hukukun üstünlüğü Türkiye Cumhuriyeti’nin yabancı okullar konusunu başka devletlerle görüşmeye kapalı tutması, bu meseleyi bir iç sorun olarak kabul ettiğini ve kendi iç işlerine müdahaleyi reddettiğini gösterir. Bu durum doğrudan bağımsızlık ilkesine dayanır. Türkiye, bu kararlılığıyla kendi egemenliğine ve iç işlerine müdahale edilmesine izin vermeyeceğini ortaya koymuştur.
Doğru Cevap A ABCD

Soru 15
Türkiye Cumhuriyeti;
I. Demokrasinin uygulanması,
II. Bağımsızlığa saygı gösterilmesi,
III. Laik devlet anlayışının benimsenmesi
anlayışlarından hangilerini dış politikada ilke olarak benimsemiştir?

A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) I ve III
D) II ve III Türkiye’nin dış politikadaki temel ilkeleri arasında bağımsızlığa saygı önemli bir yer tutar. Atatürk, diğer ülkelerin bağımsızlıklarına saygı gösterilmesi gerektiğini savunmuş ve bu anlayışla dış ilişkiler yürütmüştür. Ancak demokrasinin uygulanması ve laik devlet anlayışı gibi kavramlar, daha çok iç politika ilkeleri arasında yer alır. Bu nedenle dış politikada esas alınan ilke yalnızca II numaralı ifadedir.
Doğru Cevap B ABCD